Parthenon Frieze Logo
EKT logo YSMA logo
Button for smaller text Button for normal text Button for bigger text
Change language to english
Η Ζωφόρος του Παρθενώνα. Λίθος Α V
Image
Σ' αυτόν τον λίθο έχουμε τη συνέχεια της απεικόνισης των θεών, της Ήρας (29) και του Δία (30) και μιας μικρής νεανικής μορφής που ταυτίζεται είτε με την Νίκη, είτε με τη φτερωτή αγγελιοφόρο των θεών, την Ίριδα (28), που είναι και πιθανότερο. Η τελευταία εικονίζεται αριστερά να στέκει κοντά στην Ήρα με τον κορμό κατενώπιον και το κεφάλι στραμμένο προς τα αριστερά, προς την πομπή. Φοράει πέπλο ζωσμένο στη μέση. Με το αριστερό χέρι τακτοποιεί τα μαλλιά της που λύθηκαν από το πέταγμα, ενώ με το δεξί που φέρει στο ύψος της μέσης κρατούσε κάποιο αντικείμενο, ίσως ταινία. Η Ήρα (29) καθιστή σε δίφρο, φοράει στεφάνι από φύλλα και πέπλο που σχηματίζει κόλπο ζωσμένο κάτω από το κοντό απόπτυγμα. Στρέφει προς τον σύζυγό της, Δία, που κάθεται πίσω από αυτήν και με τα δύο ανυψωμένα χέρια της ανασηκώνει το ιμάτιο που κάλυπτε το κεφάλι της στη γνωστή χειρονομία "αποκάλυψης" που απαντά σε σκηνές συζύγου και νύφης. Ο Δίας (30) κάθεται χαλαρωμένος στον θρόνο του και ακουμπάει τον αριστερό του βραχίονα στο ερεισίνωτο, ενώ το αριστερό πόδι είναι απλωμένο μπροστά. Φοράει ιμάτιο που καλύπτει μόνον το κάτω μέρος του κορμού. Με το τεντωμένο δεξί χέρι κρατάει σκήπτρο που αποδίδεται εν μέρει ανάγλυφο, ενώ εν μέρει ήταν χάλκινο ένθετο. Η απεικόνιση του θεού έχει μιαν απλότητα, αλλά ταυτόχρονα και μεγαλοπρέπεια.
Ακολουθεί η κεντρική σκηνή της παράδοσης του πέπλου, η σημαντικότερη αλλά και η πιο αινιγματική σκηνή, που αποτελεί τον τελικό προορισμό της πομπής. Καταλαμβάνει το μέσον του λίθου V και περιλαμβάνει πέντε μορφές (31-35). Αριστερά δύο νεαρές κόρες (31 & 32) με χιτώνα και ιμάτιο μεταφέρουν στο κεφάλι δίφρους, η μία κατενώπιον, η άλλη προς τα δεξιά. Η πρώτη κρατάει στο αριστερό της χέρι δυσδιάγνωστο αντικείμενο, που ερμηνεύτηκε ως κανούν ή υποπόδιο. Οι μορφές αυτές είναι ίσως οι διφροφόροι, δηλ. κόρες μετοίκων που συνόδευαν τις κανηφόρους. Ωστόσο πιθανότερο είναι ότι πρόκειται για τις αρρηφόρους, κορίτσια 7-11 ετών, στην υπηρεσία της Αθηνάς, που μετείχαν στην τελετή της αρχής της ύφανσης του πέπλου που προοριζόταν για το διιπετές ξοανόμορφο άγαλμα της θεάς, από ξύλο ελιάς. Ορισμένοι μελετητές ερμήνευσαν τους δίφρους ως καθίσματα προορισμένα για θεότητες ("θεοξένια"), επειδή όμως οι 12 θεοί παρίστανται ήδη καθιστοί θεώρησαν, ότι προορίζονταν για τους απόντες, την Γη Κουροτρόφο και την Πάνδροσο ή για τις μορφές (33) & (34) την ιέρεια και τον άρχοντα βασιλέα ( Ε. Simon). Αντίθετα ο Μ. Robertson υπέθεσε ότι οι δίφροι προορίζονταν για την απόθεση των δύο πέπλων του παλαιού και του καινούργιου, ενώ κατά μια άλλη άποψη τα μαξιλαράκια πάνω στους δίφρους είναι διπλωμένα ενδύματα (χιτώνας και ιμάτιο), που ίσως προσφέρονταν παράλληλα με τον πέπλο. Δεξιά από τις δύο διφροφόρους, μια γυναίκα (33) που ταυτίστηκε με την ιέρεια της θεάς Αθηνάς, με χιτώνα και ιμάτιο, προς τα αριστερά ετοιμάζεται να πάρει το σκαμνί από το κεφάλι της δεύτερης κόρης (32). Πίσω από την ιέρεια, ένας ψηλός άνδρας (34) με μακρύ κοντομάνικο χιτώνα προς τα δεξιά ταυτίστηκε με τον άρχοντα βασιλέα. Διπλώνει ή ξεδιπλώνει τον πέπλο της Αθηνάς, με τη βοήθεια ενός αγοριού (35) που έχει ριγμένο στον αριστερό ώμο του το ιμάτιο του άρχοντα. Πιθανόν πρόκειται για κάποιο από τα αγόρια - αρρηφόρους που αναφέρει ο ψευδο -Πλούταρχος.
Στο δεξί μέρος του λίθου V με την πλάτη γυρισμένη στη σκηνή του πέπλου κάθεται ανέμελη η θεά Αθηνά (36) φορώντας πέπλο που σχηματίζει χαλαρό κόλπο, έχοντας απλωμένο μπροστά το αριστερό της πόδι και λυγισμένο προς τα πίσω το δεξί. Ως δέσποινα του ναού και κυρία της πομπής των Παναθηναίων κατέχει θέση αντίστοιχη με του Δία. Πάνω στα γόνατά της πρέπει να κρατάει την αιγίδα, ίχνη των φιδιών της οποίας τυλίγονται στα χέρια της θεάς. Στο δεξί της χέρι κρατούσε δόρυ, που πρέπει να ήταν πρόσθετο χάλκινο, όπως συμπεραίνεται από τις τρεις οπές που διασχίζουν διαγώνια τον δεξιό βραχίονα της θεάς. Δίπλα της ένας γενειοφόρος θεός καθισμένος προς τα δεξιά γυρίζει να μιλήσει στην Αθηνά. Από τη βακτηρία κάτω από τη δεξιά του μασχάλη εικάζεται η αναπηρία του και έτσι ταυτίστηκε με τον Ήφαιστο. Η απεικόνιση των δύο θεών δίπλα- δίπλα ίσως απηχεί την κοινή τους λατρεία στο Ηφαιστείο (Θησείο), στην Αρχαία Αγορά.


Σύνδεσμος σε parthenonfrieze.gr
(flash έκδοση)
http://parthenonfrieze.gr/#/view/eastfrieze/block5
Πλευρά Ζωφόρου
Ανατολική Ζωφόρος
Θεματική Κατηγορία
Θεοί

Παράδοση πέπλου
Πηγή
Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης
Είδος τεκμηρίου
Γλυπτό
Μορφοποίηση
image/jpeg
Υλικό
Πεντελικό μάρμαρο
Μορφές
Α 28, Α 29, Α 30, Α 31, Α 32, Α 33, Α 34, Α 35, Α 36, Α 37
Μουσείο
Μουσείο Ακρόπολης

Βρετανικό Μουσείο
Αριθμός Λίθου
Α V